Ngày 1/4 được gọi là ngày cá tháng Tư, hay còn gọi là ngày nói đùa, ngày nói dối hay nói khoác là ngày hội vui vẻ, thú vị so với những người tinh nghịch và vui nhộn, là ngày mà theo phong tục cũ tại một vài quốc gia, bè bạn thường hay bày trò đùa giỡn nhau.
Ngày cá tháng Tư trong năm này, 1/4/2021 rơi vào thứ 5.
Cá tháng Tư dù không phải là ngày nghỉ lễ chính thức nhưng vẫn là phong tục truyền thống cuội nguồn tại nhiều quốc gia kỷ niệm hàng năm vào đúng ngày 1 tháng 4, bằng phương pháp tung nhiều tin đồn hoặc nói xạo, nói đùa vô hại về rất nhiều chủ đề không giống nhau nhằm mục đích tạo thú vui hay trêu chọc ai đó. Tuy nhiên, tại một vài nơi quy định khung thời hạn ví dụ, ví dụ điển hình trò chơi này sẽ kết thúc vào giữa trưa. Còn nếu sau giữa trưa mà vẫn nói khoác, trêu đùa thì sẽ gặp những điều rủi ro mắn.
Tuy ngày này đã khá thông dụng trên toàn cầu, nhưng nguồn gốc xuất hiện ra sao cũng đang là một trong những ẩn số, và ở mỗi quốc gia lại có những nguồn gốc xuất hiện không giống nhau. Dưới đấy là nguồn gốc xuất hiện ngày cá tháng Tư được nhiều người thường nhắc đến trong ngày này nhất.
1. Nguồn gốc xuất hiện ngày cá tháng Tư
Nước Pháp được xem như là quê nhà của ngày Cá tháng Tư (hay còn gọi là ngày nói dối 1/4). Vào thế kỉ 16 ở Pháp, mùa tiệc tùng, lễ hội hàng năm chính thức vào trong ngày vào đầu tháng Tư. Vào thời hạn đó, năm mới được tính chính thức từ thời điểm ngày 1/4 vì ngày này sẽ là trước tiên của ngày xuân. Nhưng vào năm 1582, Hoàng đế Charles IX đã ra lệnh chuyển ngày đầu xuân năm mới mới về ngày 1/1. Tuy nhiên, trên thực tiễn, do phương tiện liên lạc thời đó còn lỗi thời, người ta truyền tin chủ yếu bằng phương pháp chạy bộ nên không phải người dân nào thì cũng biết có sự thay đổi đó. Những người khác tuy biết vẫn không đồng ý lịch mới và tiếp tục đón năm mới vào trong ngày 1/4. Trò ngoan cố này bị quy là “ngớ ngẩn” và trở thành trò cười cho thiên hạ.
Một vài người khi biết được điều này đã lém lỉnh trêu đùa gọi ngày 1/4 năm đó là “ngày nói dối”. Cũng từ đó, cái brand name “Cá tháng Tư” hay “ngày nói dối” chính thức xuất hiện.
Cùng với thời hạn, trò đùa vào trong ngày 1/4 trở thành truyền thống cuội nguồn và lan từ Pháp sang Anh và Scotland (thế kỷ 18). Người Anh và người Pháp đưa tục lệ nói dối sang những thuộc địa ở Bắc Mỹ. Từ đó, ngày Cá tháng Tư trở thành một tiệc tùng, lễ hội quốc tế được đồng ý ở nhiều nước không giống nhau.
2. Ý nghĩa ngày cá tháng Tư
Ngày cá tháng Tư là ngày hội vui vẻ, thú vị so với những người tinh nghịch và có khiểu vui nhộn. Ngày 1/4 này được ra mắt trên nhiều nước. Theo phong tục trong ngày này, mọi người hoàn toàn có thể tha hồ nói dối, và những lời nói đó trọn vẹn vô hại.
Cả năm chỉ có một ngày chúng ta được tha hồ nói dối và trêu đùa mọi người nhằm mục đích mang lại tiếng cười sáng khoái và thú vui cho cuộc sống đời thường. Ở bên cạnh mang lại tiếng cười thì ở mỗi quốc gia, trò đùa trong ngày Cá tháng Tư lại mang một ý nghĩa riêng không liên quan gì đến nhau.
3. Trên toàn cầu kỷ niệm cá tháng Tư ra sao?
Ở mỗi quốc gia lại có những cách tiếp nhận và kỉ niệm ngày này theo phong tục riêng của họ.
Như ở giang sơn Mexico, kỷ niệm ngày nói dối vào trong ngày 28/12. Ngày này là một trong những thời khắc buồn của giang sơn này, bởi lẽ vào đúng ngày đó, vua Herod ra lệnh thảm sát trẻ em vô tội. Vậy nên người dân ở đây để quên đi cái thời khắc đau buồn đó thì đã chọn ngày này là ngày nói dối, những trò đùa trong ngày này thường mang ý nghĩa chất nhẹ nhàng.
Còn ở giang sơn Scotland có tới 2 ngày Cá tháng Tư. Trong hai ngày này, mọi người sẽ nghĩ ra trò đùa đó là trêu gẹo phần sau sống lưng của người khác và mang tên gọi là “Ngày vuốt đuôi”. Về sau cũng dựa trên nền tảng từ trò đùa đó thì người dân lại cách tân và phát triển thành một trò đùa mới mang tên “Hãy đá tôi một phát”. Và những người là nạn nhân của trò đùa này thường bị goị là “gowk” (kẻ ngốc).
Ở nước Anh thời nay lại lấy ngày 1/4 là ngày nói dối, tiếng anh gọi là “April Fool” cũng Có nghĩa là fool – kẻ ngốc. Một nghiên cứu và phân tích vào những năm 1950 của phòng nghiên cứu và phân tích văn học dân gian Iona và Peter Opie, phát hiện ra rằng ở Anh, và ở những quốc gia có truyền thống cuội nguồn bắt nguồn từ Quốc gia Anh, bao hàm Úc, những trò đùa xong vào giữa trưa. Một người mà đùa giỡn sau giữa trưa thì cũng tự là “kẻ ngốc”.
Ở Pháp người ta cũng chọn ngày 1/4 hằng năm là ngày nói dối và những người là nạn nhân bị lừa trong ngày này gọi là Poissons D’Avirl Có nghĩa là “những con cá tháng Tư”. Về sau ở Việt Nam cũng trở nên tác động một chút từ nền văn hóa truyền thống Pháp và cũng chọn ngày 1/4 hằng năm là ngày nói dối giống nước Pháp.
- Lời nói dối, trò đùa cá tháng Tư bá đạo cho ngày 1/4 thêm vui nhộn (Phần 1)
